ไนเตรตเป็นรูปแบบหนึ่งของไนโตรเจน ซึ่งพบได้หลายรูปแบบในระบบนิเวศบนบกและในน้ำ ไนโตรเจนรูปแบบเหล่านี้ได้แก่ แอมโมเนีย (NH3) ไนเตรต (NO3) และไนไตรต์ (NO2)

ไนเตรตเป็นสารอาหารที่จำเป็นต่อพืช แต่หากได้รับในปริมาณที่มากเกินไปก็อาจทำให้เกิดปัญหาคุณภาพน้ำได้ เมื่อรวมกับฟอสฟอรัสแล้วไนเตรตในปริมาณที่มากเกินไปสามารถเร่งปฏิกิริยายูโทรฟิเคชันได้ ทำให้พืชน้ำเจริญเติบโตขึ้นอย่างมากและเปลี่ยนแปลงต่อพืชและสัตว์ที่อาศัยอยู่ในลำธาร ซึ่งจะส่งผลต่อออกซิเจนที่ละลายน้ำลดลงเป็นอย่างมาก

ไนเตรตที่มากเกินไปอาจทำให้เกิดภาวะขาดออกซิเจน (ออกซิเจนละลายน้ำในระดับต่ำ) และอาจเป็นพิษต่อสัตว์เลือดอุ่นที่ความเข้มข้นสูงกว่า (10 มก./ลิตร) หรือสูงกว่า) ภายใต้เงื่อนไขบางประการ ระดับแอมโมเนียหรือไนเตรตตามธรรมชาติในน้ำผิวดินมักจะต่ำ (น้อยกว่า 1 มก./ลิตร) ในน้ำทิ้งของโรงบำบัดน้ำเสียสามารถอยู่ในช่วงสูงถึง 30 มก./ลิตร

แหล่งที่มาของไนเตรต ได้แก่โรงบำบัดน้ำเสีย น้ำที่ไหลบ่าจากสนามหญ้าที่ปฏิสนธิและพื้นที่เพาะปลูก ระบบบำบัดน้ำเสียในสถานที่ทำงานล้มเหลว น้ำที่ไหลออกจากพื้นที่เก็บมูลสัตว์ และการปล่อยของเสียจากโรงงานอุตสาหกรรมที่มีสารยับยั้งการกัดกร่อน

ไนเตรตในน้ำอันตรายแค่ไหน?

EPA ได้กำหนดระดับสารปนเปื้อนสูงสุดไว้ที่ 10 มิลลิกรัมต่อลิตร (มก./ลิตร) (10 ppm) ไนเตรต-ไนโตรเจนสำหรับน้ำดื่มเพื่อให้การป้องกันที่ดีที่สุดสำหรับทารก

ไนเตรต - ไนโตรเจนหมายถึงปริมาณไนโตรเจนในรูปของไนเตรต ระดับไนเตรตที่สูงกว่า 10 ppm อาจก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อสุขภาพอย่างร้ายแรงต่อทารกและสตรีมีครรภ์และสตรีให้นมบุตร บุคคลบางคนสามารถดื่มน้ำเกินมาตรฐานและไม่มีผลเสีย อย่างไรก็ตาม ระดับที่สูงกว่ามาตรฐานนี้ถือว่ามีอันตราย

ปัจจุบันยังไม่มีมาตรฐานคุณภาพน้ำอุปโภคและสำหรับปศุสัตว์ อย่างไรก็ตามได้มีการแนะนำและเผยแพร่มาตรฐานคุณภาพน้ำสำหรับแนะนำระดับไนเตรต-ไนโตรเจน 100 มก./ลิตร (100 ppm) สัตว์ที่แข็งแรงอาจทนต่อระดับที่สูงกว่า