เมื่อคุณเลือกซื้ออุปกรณ์ไฟฟ้าหรืออิเล็กทรอนิกส์ คุณอาจพบกับคำศัพท์เช่น ระดับ IP(XX) หรือรหัส IP(XX) หรือมาตรฐาน IP (XX) ซึ่งเป็นการจำแนกประเภทที่สำคัญที่บ่งชี้ถึงความสามารถของผลิตภัณฑ์ในการต้านทานฝุ่น น้ำ และปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมอื่นๆ
บทความนี้เราจะมาอธิบายว่าคำศัพท์เหล่านี้หมายถึงอะไร จะตีความอย่างไร และเหตุใดจึงมีความสำคัญ
ระดับ IP Ratings คืออะไร
IP ย่อมาจาก Ingress Protection rating คือระดับการป้องกัน ระดับ IP เป็นมาตรการมาตรฐานที่กำหนดโดย International Electrotechnical Commission (IEC) ซึ่งระบุระดับการป้องกันที่ผลิตภัณฑ์กับวัตถุแข็งขนาดเล็กเช่นฝุ่น และของเหลวเช่น น้ำ เป็นต้น
ระดับ IP กำหนดโดยมาตรฐานสากล EN 60529 (BS EN 60529:1992 ของอังกฤษ และ IEC 60509:1989 ของยุโรป ระดับการป้องกัน (รหัส IP)
โครงสร้างของรหัส IP
ระดับ IP ประกอบด้วยตัวเลขสองหลัก และบางครั้งอาจมีตัวอักษรเพิ่มเติม ตัวอย่าง: IP67
ตัวเลขหลักแรก (ค่าตั้งแต่ 0–6):
หมายถึงการป้องกันจากวัตถุแปลกปลอมที่เป็นของแข็งและการสัมผัสโดยไม่ได้ตั้งใจกับส่วนประกอบที่เป็นอันตรายเช่นตัวนำไฟฟ้า
ตัวเลขหลักแรกนี้ช่วยให้มั่นใจได้ว่าสินค้าหรือผลิตภัณฑ์มีบอดี้หุ้มซึ่งเป็นไปตามมาตรฐานความปลอดภัยโดยป้องกันไม่ให้ป้องกันฝุ่นและเศษวัสดุเข้าถึงชิ้นส่วนที่เป็นอันตราย
ตัวเลขหลักที่สอง (ค่าตั้งแต่ 0–9):
หมายถึงระบุระดับการป้องกันการรั่วซึมของน้ำ โดยจะแยกความแตกต่างระหว่างความต้านทานต่อแรงดันน้ำต่ำ แรงดันน้ำสูง และการทดสอบจุ่มในน้ำ จึงมั่นใจได้ว่าจะป้องกันอันตรายจากน้ำได้อย่างครอบคลุม
ตัวเลขหลักที่3 (หากมี) :
เป็นระดับการป้องกันเพิ่มเติม (Option): ให้รายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการป้องกันเฉพาะ
ตารางระดับ IP: ทำความเข้าใจตัวเลข
ตัวเลขหลักแรก: การป้องกันฝุ่น
- เลข 0 หมายถึงไม่มีการป้องกันวัตถุแข็ง ใดๆ
- เลข 1 หมายถึง ป้องกันของแข็งที่มีขนาดมากกว่า ≥50 มม ขึ้นไปเช่นป้องกันการสัมผัสวัตถุขนาดใหญ่เช่น มือ หรือส่วนอื่นๆ ของร่างกาย
- เลข 2 หมายถึง ป้องกันของแข็งที่มีขนาดมากกว่า ≥12.5 มม. ป้องกันวัตถุขนาดใหญ่นิ้วหรือวัตถุที่คล้ายคลึงกัน
- เลข 3 หมายถึงป้องกันของแข็งที่มีขนาดมากกว่า ≥2.5 มม. ป้องกันการสัมผัสตัวอุปกรณ์โดยไม่ตั้งใจเช่นป้องกันเครื่องมือ ไขควงและสายไฟ
- เลข 4 หมายถึงป้องกันของแข็งที่มีขนาดมากกว่า ≥1 มม. เช่นป้องกันสายไฟและเครื่องมือขนาดเล็ก ไขควงขนาดเล็ก แมลงบางชนิด
- เลข 5 หมายถึงป้องกันฝุ่น ฝุ่นละอองสามารถเล็ดลอดเข้ามาได้อย่างจำกัด แต่ไม่เกิดอันตราย ตัวอย่าง IP5X เป็นต้น
- เลข 6 หมายถึงป้องกันฝุ่นได้อย่างสมบูรณ์ มาตรฐานนี้ถูกทดสอบบนพื้นที่ที่มีการไหลเวียนของอากาศและฝุ่นเป็นเวลา 8 ชั่วโมง ตัวอย่าง IP6X เป็นต้น
สรุปตัวเลขหลักแรก
หมายถึงระดับการป้องกันของแข็งซึ่งพิจารณาจากขนาดของวัตถุ โดยส่วนใหญ่นิยมใช้เป็น IP5X และ IP6X ซึ่งเป็นการป้องกันฝุ่นที่จะเข้าไปในอุปกรณ์นั้นๆ
ตัวเลขหลักที่สอง:ระดับการป้องกันน้ำ
- เลข 0 หมายถึงไม่มีไม่มีการป้องกันของเหลว โดยน้ำหรือฝนสามารถเข้าไปในอุปกรณ์ได้
- เลข 1 หมายถึงป้องกันน้ำหยด ป้องกันน้ำที่ตกลงมาในแนวตั้งได้ เช่นการควบแน่น เพื่อให้แน่ใจว่าจะไม่เกิดความเสียหายหรือการทำงานของส่วนประกอบหยุดชะงักเมื่อวางสิ่งของในแนวตั้ง
- เลข 2 หมายถึงป้องกันน้ำหยด หรือน้ำหยดทำมุม 15° องศา
- เลข 3 หมายถึงระดังการป้องกันน้ำกระเซ็น ป้องกันน้ำกระเซ็นได้เอียงทำมุมสูงสุด 60° องศา
- เลข 4 หมายถึงป้องกันน้ำกระเซ็นจากทุกทิศทาง ทดสอบเป็นเวลาอย่างน้อย 10 นาทีด้วยละอองน้ำแบบสั่น (จำกัดการไหลเข้าโดยไม่เกิดผลเสียใดๆ)
- เลข 5 หมายถึงป้องกันน้ำที่กระเด็นหรือฉีดเข้ามาด้วยแรงดันต่ำ เช่นไม่มีผลเสียเมื่อฉีดน้ำจากหัวฉีด (แรงดันต่ำ) ขนาด 6.3 มม. จากทุกทิศทาง
- เลข 6 หมายถึงป้องกันน้ำที่ฉีดด้วยแรงดันน้ำสูงโดยไม่เกิดความเสียหายเมื่อฉีดน้ำจากหัวฉีดขนาด 12.5 มม. จากทุกทิศทาง
- เลข 7 หมายถึงป้องกันการตกน้ำทดสอบโดยการการแช่ในน้ำที่ลึก 1 เมตร ป้องกันจากการแช่ในน้ำชั่วคราว
- เลข 8 หมายถึงป้องกันน้ำจมเป็นเวลานานภายใต้แรงดันที่สูงขึ้นความลึกไม่เกิน 1 เมตร นานสูงสุด 30 นาที
- เลข 9 หมายถึงการป้องกันจากการฉีดน้ำแรงดันสูง อุณหภูมิสูง การล้างด้วยแรงดัน หรือขั้นตอนการทำความสะอาดด้วยไอน้ำแรงดันสูง
สรุปตัวเลขหลักที่ 2
หมายถึงระดับการป้องกันของเหลวงซึ่งพิจารณาจากแรงดันน้ำ และการจุ่มน้ำ โดยส่วนใหญ่นิยมใช้เป็น IPX5 IPX6 และ IPX7 ซึ่งเป็นการป้องกันฝุ่นที่จะเข้าไปในอุปกรณ์นั้นๆ
ตัวอักษรหลักที่ 3
นอกเหนือจากข้อมูลของตัวเลขหลักที่1 และ 2 แล้ว มาตรฐาน IEC ยังใช้ตัวอักษรเพิ่มเติมเพื่อให้ข้อมูลที่เกี่ยวข้องเพิ่มเติม ข้อมูลนี้ให้รายละเอียดเกี่ยวกับการป้องกันอุปกรณ์
- F ความต้านทานน้ำมัน
- H อุปกรณ์แรงดันสูง
- M อุปกรณ์เคลื่อนที่ระหว่างการทดสอบน้ำ
- S อุปกรณ์นิ่งระหว่างการทดสอบน้ำ
- W สภาพอากาศ
ดูรายละเอียดเพิ่มเติมที่ https://www.wewontech.com/IEC60529-%20IP-Standard.pdf
ตัวอย่างของระดับ IP ทั่วไป
IP44 หมายถึง:
- ป้องกันวัตถุแข็งที่มีขนาดใหญ่กว่า 1 มม. และน้ำกระเซ็น
- พบในโคมไฟกลางแจ้งที่ต้องติดตั้งกล้างแจ้ง
IP65 หมายถึง:
- ป้องกันฝุ่นและป้องกันการฉีดน้ำแรงดันต่ำ
- ใช้บ่อยในอุปกรณ์อุตสาหกรรมและอุปกรณ์กลางแจ้ง
IP68 หมายถึง:
- ป้องกันฝุ่นและเหมาะสำหรับการแช่ในน้ำเป็นเวลานานเกิน 1 เมตร
- พบในสมาร์ทโฟนและอุปกรณ์ใต้น้ำ
IP69K หมายถึง:
- ระดับการป้องกันน้ำสูงสุด ทนต่อแรงดันและอุณหภูมิสูงของน้ำ
- เหมาะสำหรับการใช้งานในอุตสาหกรรมและยานยนต์