ppm คือส่วนในล้านส่วน (part per million) เป็นหน่วยความเข้มข้นที่ใช้กันทั่วไปสำหรับปริมาณที่น้อยมากๆ เป็นปริมาณที่ไม่มีมิติ ไม่มีหน่วย
เพื่อความเข้าใจมากขึ้นพิจารณาหน่วยต่อไปนี้เช่น µL/L (ไมโครลิตรต่อลิตร) มก./กก. (มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม), µmol/mol (ไมโครโมลต่อโมล) และ µm/m (ไมโครมิเตอร์ต่อเมตร) เป็นตัวอย่างของส่วนในล้านส่วน (part per million)
ในทางเทคนิคแล้วเป็นการวัดที่ไม่มีขนาดซึ่งนิยมใช้ในการอธิบายความเข้มข้นของสารที่มีขนาดเล็กในก๊าซ ของเหลว หรือของแข็ง ในรูปแบบเต็ม ppm จะแสดงเป็นหนึ่งในล้านหรือ ppm=1/1,000,000=0.0001% ของทั้งหมด
การคำนวณ PPM
สูตรสำหรับ ppm คือ ppm=1/1,000,000=0.0001
ก่อนคำนวณ ppm ต้องแน่ใจว่ากำลังวัดปริมาตรหรือมวลของสารในหน่วยเดียวกัน
ตัวอย่าง 1 คำนวณ ppm จากเกลือ 0.2 กรัม (g) ในน้ำ 0.98 ลิตร (L)
ในการกำหนดสัดส่วนของเกลือ 0.2 กรัม (g) ใน 0.98 ลิตร (L) ทั้งสองหน่วยจะต้องแปลงเป็นหน่วยเดียวกัน (ลิตรและกรัม)
การทำเช่นนี้ต้องรู้ว่าน้ำ 1 ลิตร = มีมวล 1 กิโลกรัม ดังนั้นในสูตรนี้น้ำ 0.98 ลิตรจะประมาณค่าเป็นน้ำ 1 กิโลกรัม เกลือ 0.2 กรัม จะเป็นน้ำ 0.0002 กิโลกรัม
ในการแปลงเป็น ppm 0.0002 กก. จะถูกคูณด้วย 1,000,000 ผลลัพธ์ที่ได้จะเป็นเกลือ 220 ppm ในน้ำ 1 ลิตร
**ดังนั้นจากนิยาม 1ppm = 1 มก./ลิตร (mg/l) เนื่องจากน้ำ 1 ลิตรมีน้ำหนักประมาณ 1 กิโลกรัม
ตัวอย่าง 2
เมื่อคำนวณปริมาตรของสาร จะใช้กฎเดียวกันกับหน่วย ppm ในตัวอย่าง 1 m3 ของอากาศ มี 0.0006 m3 ของคาร์บอนไดออกไซด์
ppm เท่ากับ 600 ppm นี่เป็นเพราะ 0.0006 x 1,000,000 = 600
ตัวอย่าง 3
อีกตัวอย่างหนึ่งของการคำนวณ ppm คือการใช้ตัวอย่างสารละลายเกลือ (NaCl) ในน้ำ สารละลายมีเกลือ 0.007 กรัม และมวลสุดท้ายของสารละลายคือ 1 กิโลกรัม
- ในการหา ppm ของเกลือ ต้องแปลงกรัมของเกลือเป็นกิโลกรัม: 0.007g/1000=0.0000007kg
- จากนั้น คำนวณ ppm โดยคูณทศนิยมด้วย 1 ล้าน: 0.0000007∗1,000,000=7ppm
การแปลง PPM ไปเป็นเปอร์เซ็นต์
บางครั้ง ความเข้มข้นจะแสดงเป็นเปอร์เซ็นต์ สิ่งนี้สามารถเกิดขึ้นได้เมื่อพูดถึงความเข้มข้นของก๊าซในอากาศ ปริมาตรของความเข้มข้นในสารละลาย ฯลฯ การคำนวณอย่างง่ายสามารถทำได้เพื่อแปลงค่า ppm เป็นเปอร์เซ็นต์ (%)
สิ่งสำคัญคือต้องรู้ว่าปัจจัยการแปลงของ ppm เป็นเปอร์เซ็นต์คือ 0.0001 ในขณะที่ 1 ppm เท่ากับ 0.0001 เปอร์เซ็นต์ ในการแปลงค่า ppm เป็นเปอร์เซ็นต์ ให้หารค่า ppm ด้วย 10,000
ตัวอย่างเช่น 34,572 ppm ในรูปแบบเปอร์เซ็นต์
- ในการแปลง 34,572 ppm เป็นเปอร์เซ็นต์ ให้คูณค่า ppm ด้วย 0.0001 =34,572∗0.0001
- ได้คำตอบคือ =3.4572%
